Een Romeinse ‘zilveren’ eeuw in de gemeente Altena

De ontdekking van een Romeins urnenveld in Veen

Het is een riskante zaak te schrijven over een onderwerp met zoveel onzekerheden en niet beantwoorde vragen over de Romeinse aanwezigheid in een uithoek van hun imperium. De Romeinse bronnen zijn summier, onbetrouwbaar en niet toereikend om te dienen als waarheidsbevinding. Gezien sommige uitlatingen van Romeinse schrijvers, had men ook een lage dunk over de toenmalige bevolking van de Lage Landen. ‘Een meelijwekkend volk’ schreef de Romeinse Plinius. Plinius de Oudere: ‘Ze zitten op hoge bulten of “podiums”, opgebouwd met eigen hand tot waar naar hun ervaring de hoogste vloed reikt.’ De grens van het Romeinse rijk liep langs de Rijn dwars door ons land. Deze rivier en de weg erlangs waren in de eerste plaats belangrijke verbindingswegen richting Engeland. Langs deze route een veelvoud aan vondsten. Dit geldt ook voor het hoger gelegen land in Brabant en Limburg, maar ondanks de vele mooie vondsten, te zien in museums, kunnen bekende beroepsarcheologen na officiële opgravingen een nauwelijks betrouwbare indruk geven van de Romeinse samenleving. Het aantal tegenstellingen en nieuwe ontdekkingen buitelen over elkaar. In onze streek, het natte rivierenlandschap, zijn we veel slechter af. Jarenlang hebben mensen als Huib Voogd en Johan Hendriks, met bewonderingswaardige inzet, duizenden scherven opgeraapt in een poging greep te krijgen op de toenmalige samenleving. Scherven die meestal wel een Romeinse stempel met zich meedroegen, omdat zij deel uitmaakten van gebruiksvoorwerpen die voor het eerst met een draaischijf waren gevormd. Maar het zegt niets over de gebruikers, alleen dat de invloed van de Romeinen zichtbaar was. Dit geldt ook voor de veelheid van metaalvondsten nadat de detector in de jaren negentig van de vorige eeuw zijn intrede deed. De mooiste voorwerpen worden nu door geavanceerde metaaldetectoren uit de bodem naar boven gehaald, maar de Romeinse munt, de gouden ring en de schitterende fibula zeggen niets over de gebruiker, behalve dat het op zijn minst een geromaniseerde samenleving was. Zelfs het gevonden grafveld in Veen, dat we gemakshalve een Romeins grafveld noemen, kan geen uitsluitsel geven over de aard en afkomst van de aangetroffen lichaamsresten. Zullen we meer weten als de zoektocht naar de Romeinse heerweg, waar een groot gedeelte van het boek aan besteed is, resultaat heeft? Of als bij een toekomstige opgraving de fundamenten van een Romeins bouwwerk, tempel, villa of castellum worden blootgelegd? Een ding staat wel vast: het oostelijke gedeelte van de huidige gemeente Altena had een bevolking die zeer verwant was met de gebruiken van een Romeinse samenleving.

Auteur: Kees van Maastrigt

Uitvoering: hardcover, formaat 180×250 mm, 120 pagina’s, full colour.

Prijs: Euro 19,95