Antoon Kruysen was een literaire schilder. Kunsthistorici hebben getracht hem aan diverse stromingen te koppelen, tevergeefs, want hoe modern hij ook was, zijn werk gaat niet over kunst, het vertelt verhalen. Veel verhalen.
Verbleef hij op zijn geboortegrond in Brabant dan zocht hij naar de armoede van zijn jeugd, niet naar schoonheid. Op het Franse platteland vereenzelvigde hij zich met woonwagenbewoners, dronkaards en circusartiesten. In Parijs boeiden hem met name clochards en straatmuzikanten. In Franse havenstadjes staarde hij als een landrot naar enge vissersbootjes. In Chartres doolde hij ’s nachts door donkere stegen, met als baken de kathedraal onder een batterij spotlights.
Nooit verbeeldde hij de bevallige wereld van de burgerij en de machtigen. Op zijn unieke begrafenissen strompelen de dragers. Op zijn typische bruiloften blikt het bruidspaar bevreesd de toekomst in. Zijn devotie was volksdevotie.
Volgens de journalist Cor de Groot, die na de oorlog een brochure over hem publiceerde, was er in Nederland nauwelijks een schilder die zichzelf in zijn werk zozeer openbaarde en blootgaf als Antoon Kruysen. Tegelijk echter: ‘Wie twintig schilderijen van hem heeft gezien en een lijn ontdekt denkt te hebben, raakt bij het eenentwintigste toch weer het spoor bijster’.
De Franse criticus Louis Vauxcelles sprak in het algemeen over Kruysens ‘kinderlijke vreugde’ om verf uit te smeren, zijn ‘lyrische tumult’ en zijn ‘ontembare vrijheid die onoprechtheid uitbant’. Eveneens belangrijk om vast te stellen: in het mondaine Parijs van de jaren twintig werd hij niet een van de vele epigonen maar behield hij zijn ‘jeugdige koppigheid’.
Hoe over hem te oordelen? Oud-directeur van Museum Kempenland Peter Thoben schreef: ‘Naar mijn overtuiging kan Antoon Kruysen (…) zich in de beste werken meten met schilders die nu in de kunstgeschiedenis een grote naam hebben.’
Auteur: Jef de Jager
Uitvoering: hardcover, genaaid gebonden, full colour, 152 pagina’s
Formaat: 210 x 280 mm
Prijs: Euro 19,95
Beoordelingen
Er zijn nog geen beoordelingen.